Basisscholen kunnen een belangrijke rol spelen bij het herkennen en identificeren van minderjarige slachtoffers van (online) seksueel misbruik. Daarom worden ze door Politie en OM uitgenodigd deel te nemen aan de nieuwe opsporingsmethode Schoolalert.

Schoolalert maakt het voor de politie en het Openbaar Ministerie (OM) mogelijk om -incidenteel en onder strikte voorwaarden – aan een leerkracht of schoolleider van een basisschool te vragen of zij een jong slachtoffer herkennen. Hierbij zal nooit kinderpornografisch materiaal worden getoond, maar bijvoorbeeld alleen het gezicht of de kleding van het slachtoffer.

Identificeren

De politie ontvangt jaarlijks tienduizenden meldingen van kinderpornografische beelden. Dat aantal stijgt ieder jaar. Het is lang niet altijd mogelijk om slachtoffers van online seksueel misbruik daadwerkelijk te identificeren. Bij het Schoolalert kunnen schoolleiders en eventueel andere professionals in het basisonderwijs, zoals Intern Begeleiders of vertrouwenspersonen, worden gevraagd mee te helpen om slachtoffers te identificeren. De gegevens van de slachtoffers worden uiterst zorgvuldig behandeld volgens de geldende privacywetgeving. Scholen krijgen alleen toegang tot de gegevens via een beveiligde omgeving van de politie. Wanneer daaraan behoefte is, wordt deskundige opvang/hulp ingeschakeld.
‘Met een Schoolalert vragen we de basisscholen om hulp en hoeft landelijke opsporingsberichtgeving mogelijk niet meer. Hiermee kan worden voorkomen dat het jonge slachtoffer publiek bekend wordt’, zegt Ben van Mierlo, landelijk commissaris zeden, kinderpornografie en kindersekstoerisme van de politie. ‘De afbeelding van het kind zal door de politie na korte tijd worden verwijderd. Als het slachtoffer herkend is, gebeurt dat uiteraard meteen.’

Zorgplicht

Van Mierlo noemt het een logische stap om dit aan basisscholen te vragen. ‘Slachtoffers van online kindermisbruik zijn vaak jonge, schoolgaande kinderen in de leeftijd van 4 tot 12 jaar. Het basisonderwijs heeft daarom de meeste kans om deze jonge slachtoffers te kunnen identificeren. Daarnaast hebben scholen een zorgplicht en houden ze nu ook al in de gaten of er iets mis is met een kind. Schoolalert is niet verplicht, maar we verwachten dat 90 procent van de basisscholen wil meedoen. We verwachten eind februari de eerste zaak aan de scholen te gaan aanbieden en zo’n 3 tot 4 keer per jaar van dit alert gebruik te maken.'

Hoe werkt Schoolalert?

Via Schoolalert worden, incidenteel en onder strikte voorwaarden in verband met privacy, de basisscholen opgeroepen om op een beveiligde politiesite beelden te bekijken met de vraag of zij een kind herkennen. De scholen wordt gevraagd in te loggen op een beveiligde server om het beeldmateriaal te bekijken. De beelden worden, vanuit privacyoverwegingen, dus niet via de mail verstuurd. De directeur of een daarvoor aangewezen plaatsvervanger, zoals een intern begeleider of de vertrouwenspersoon, ontvangt een mail met globale informatie over de casus en een link met inloggegevens. Vanwege de veiligheid moet men zelf de inloggegevens en het wachtwoord intypen.

Wanneer wordt schoolalert ingezet?

Wanneer alle opsporingsmethodes zijn ingezet en op niets zijn uitgelopen, kan de politie in opdracht van de Officier van Justitie en onder strikte voorwaarden, Schoolalert inzetten. Nu wordt in dit soort gevallen eigenlijk alleen Opsporing Verzocht ingezet om slachtoffers en daders op te sporen. Daarmee is de foto van een kind voor iedereen terug te vinden. Dit kan een grote impact hebben op de privacy van het kind. Met een ‘schoolalert’ hoeft dit mogelijk niet meer. Dan kan juist worden voorkomen dat het jonge slachtoffer publiek bekend wordt. 

Wat voor beeldmateriaal wordt er via Schoolalert aangeboden?

Het gaat om de identificatie van het slachtoffer dus alleen het gezicht of een door ons bewerkte afbeelding is zichtbaar. 

Wat te doen bij identificatie via Schoolalert?

De contactpersoon van de school neemt, bij mogelijke identificatie, zo spoedig contact op met de politie via het telefoonnummer dat in de mail wordt vermeld. De zedenpolitie van de eenheid waar de mogelijke herkenning plaats vindt neemt vervolgens contact op met de school en zal de mogelijke zaak op gaan pakken.  De school krijgt altijd te horen wat er met de melding is gedaan. Ook als blijkt dat de identificatie niet correct was. Wanneer de casus wordt gesloten worden alle scholen hiervan op de hoogte gesteld.

Schoolalert en privacy

Door de jarenlange ervaring van de politie met gevoelige zaken op het vlak van zedenmisdrijven, is het vanzelfsprekend dat alle gegevens altijd uiterst zorgvuldig worden behandeld. De server waarop het beeldmateriaal wordt aangeboden is beveiligd en zodra er een identificatie is, wordt de casus afgesloten en worden de scholen hiervan op de hoogte gesteld. Het beeldmateriaal is dan niet meer beschikbaar. 

Schoolalert en Slachtofferhulp Nederland

Slachtofferhulp Nederland kan emotionele begeleiding bieden wanneer dit nodig is. Niet alleen aan het slachtoffer maar ook aan de omgeving. Dit wordt door de zedenpolitie die de zaak behandelt verder met de school en betrokkene geregeld. Heeft men toch behoefte aan hulp maar is men niet direct betrokken dan kan een beroep worden gedaan op Slachtofferhulp Nederland. Neem hiervoor contact op met Slachtofferhulp Nederland in uw regio.

Signalen van misbruik bij kinderen herkennen

Kinderen zwijgen vaak over seksueel misbruik, omdat ze zich schamen, zich schuldig voelen of bang zijn. Dat maakt het lastiger om misbruik te herkennen. Er zijn wel signalen die erop kunnen wijzen dat een kind wordt misbruikt.

10 signalen dat er misschien sprake is van seksueel misbruik

Bij seksueel misbruik gedragen kinderen zich soms anders of krijgen ze last van lichamelijke klachten. De onderstaande signalen kunnen erop wijzen dat het kind mogelijk seksueel wordt misbruikt. Herken je veel signalen bij je kind? Bespreek het met je huisarts of met Veilig Thuis  om te bepalen wat je kunt doen.

• Slaapproblemen, bang in het donker, nachtmerries, extreme angst voor 'monsters'.
• Verlies van eetlust, eetproblemen, voortdurend buikpijn zonder duidelijke reden.
• Plotselinge wisselingen in de stemming van het kind: boos of teruggetrokken gedrag bij een kind dat meestal vrolijk is.
• Angst voor bepaalde mensen: het kind wil niet alleen gelaten worden met een oppas, kennis of familielid.
• Angst voor bepaalde plekken.
• Een ouder kind dat zich gedraagt alsof het jonger is en bijvoorbeeld weer gaat bedplassen, duimzuigen of heel eenkennig wordt.
• Niet willen praten over een 'geheimpje' dat het kind met een volwassene heeft.
• Praten over een nieuwe, oudere vriend en daar vaak op bezoek gaan.
• Plotseling veel zakgeld hebben.
• Seksueel gedrag dat niet bij de leeftijd past.

Tips om met je kind te praten

Hee redenen om aan te nemen dat je kind slachtoffer is van seksueel misbruik? Kinderen zwijgen zelf vaak, maar toch kun je een gesprek proberen aan te gaan. Praten over wat er gebeurd is kan een belangrijke stap zijn naar hulp.

Waar je aan kunt denken als je met je kind wilt praten

Wie kan er helpen?

Bij (een vermoeden van) kindermisbruik is de last voor ouders of verzorgers vaak zwaar. Je hoeft dit niet alleen te dragen. Voor hulp kun je onder meer terecht bij:

• Je huisarts
• Veilig Thuis voor advies bij (seksueel) geweld in de huiselijke kring
• Slachtofferhulp Nederland voor hulp op emotioneel, juridisch en praktisch gebied

Hoe verloopt aangifte bij kindermisbruik?

Als een kind seksueel misbruikt is, overweeg je misschien om aangifte te doen. Aangifte doen kan het kind duidelijk maken dat het niets fout heeft gedaan en dat de pleger de enige schuldige is. Misschien vind je het spannend, omdat je niet precies weet wat er gebeurt tijdens en na de aangifte. We vertellen je wat je kunt verwachten.

Aangifte doen van misbruik bij kinderen

Hoe gaan anderen hiermee om?

Na een ingrijpende gebeurtenis is het prettig om steun te vinden bij mensen die hetzelfde hebben meegemaakt als jij. Het is mogelijk je ervaringen te delen en vragen te stellen aan lotgenoten. Slachtofferhulp organiseert lotgenotengroepen voor ouders van kinderen die slachtoffer zijn van seksueel misbruik.

Contact met lotgenoten

Misbruik door een familielid

Veel kindermisbruik gebeurt binnen de familie. Dit wordt ook wel incest genoemd. Het is voor kinderen vaak lastig om hierover te praten. Bijvoorbeeld vanuit loyaliteit aan hun familie of omdat ze niet beter weten of bang zijn. Vermoed je dat een kind slachtoffer is van incest? Meld het bij de huisarts, Veilig Thuis of neem contact met ons op. Ben je zelf jonger dan de zestien en slachtoffer van kindermisbruik? Bel De Kindertelefoon op 0800-0432.

Loverboys

Loverboys zijn jongens die met cadeaus en aandacht proberen meisjes de prostitutie in te lokken. Wat kun jij doen als je denkt of weet dat je dochter ten prooi is gevallen aan een loverboy?

Hulp bij loverboys